Thursday, 31 January 2013

SISTEMA POLITIKU IDEOLOGIKU KAPITALISMO vs SOCIALISMO


Bagian II

Explorasau kapitalismo hasoru ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) liu hosi dalan ka meus oin-oin no dalan sira susar atu ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) hatene, ho dalan nebe falun ho segredo oin-oin nebe hanesan ita hatene ho lian Indonesia katak; sistem kerja upahan, sistem lembur sistem premi etc tan ne’e mak explosaun kapitalismo hasoru ema servisu nain trabalhadores ne’e sira falun metin no segredo. Atu nune ema servisu nain

Relasaun produtividade iha sistema kapitalismo nian laran ne’e mai hosi nain individual ou grupo indivual nebe hamutuk domina sasan produsaun ekonomia hotu-hotu. Kapitalista fo’o servisu ba ema servisu nain trabalhadores (tenaga kerja buruh) tamba ema servisu nain laiha sasan produsaun nian, tan ne’e hakarak ka lakoi tenki fa’an sira nia forca ba kapitalista sira hodi bele hetan osan iha montante kiik no boot tuir kapitalista sira nia hakarak no tenki halo tuir saida deit maka kapitalista nia hakarak. Relasiona ho produsaun hanesan ne’e relasaun produtividade lao lalais no fo’o vantage ba desenvolvimento no kapitalista sira mak hetan lukro nebe boot liu hosi politiku nebe implementa.

Produsaun ba maquina produsaun modern sira desenvolve no usa teknologia modern. Specialiadede iha fatin servisu aumenta no tenki tuir  level-level, nune mos especialidade oinsa atu hadia moris nia. Liu hosi mudansa no evolusaun iha area produtividade sira hotu maka fo’o impacto bot ba mudansa ekonomia iha sosiadade nia laran.

Hanesan hakerek nain cita iha leten, ema servisu nain trabalhador(tenaga Kerja buruh) ho kapitalista ne’e klase rua nebe esencial tebes iha sosiadade ida nia laran, iha nebe sira nian interese la hanesan(sangat berlawanan dan bertantangan). Diferencas nebe iha kleur-kleur sai kroat liu tan to’o ikus liu mak mosu ona luta da clases.

Iha sosiadade kapitalista nia laran, kompetisaun ne’e hanesan tiha hahalok nebe babain tiha ona ba ema kapitalista sira nebe maka hadaun  Natar no Toos bo’ot maibe kapital no osan laiha. Halo nusa make ma riku ka osan nain(kapitalista sira) bele tamba to’o iha area produsaun sira ne’e, sistema politiku nebe iha fo’o vantage ba ema osan bo’ot kapitalista sira hodi tama, ita la hatur sistema politiku ideologiku ida nebe hodi halo ita rasik mak produz estado mak sai parceria ho ema riku  kapitalista sira. Tamba sistema politiku ne’e lao hanesan kompetisaun laos akontese deit iha klase medio maibe kompetisaun akontese mos entre ema servisu nain trabalhador(tenaga kerja buruh) sira hadau malu fatin servisu ka buka oin hodi hetan fatin diak iha fatin nebe sira servisu ba.

Kompetisaun sira ne’e mosu mak dudu processo akumulasaun modal, iha nebe konsentrasaun kompanhia bo’ot-bo’ot no sofremento ba ema trabalhadores(tenaga kerja buruh) mos aumenta tamba kapitalista sira duni produsaun tenki barak, saida mak sei akontese? Krisi ekonomia,social dan politik. Iha kondisaun ida ne’e mak fanu ema servisu nain trabalhadores (tenaga kerja buruh) hodi hamrik no contra tamba produsaun makas sistema politiku nebe iha halo ema moris ho kondisaun ekonomia nebe minimum liu. Exemplo maka iha vida moris ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) iha ita nia rain moris ho  $115 dolares amerikanu. Ida la sufiesenti ba ema sa mais familia ida!

Tan ne’e hateten momos iha sistema ekonomia kapitalismo ne’e katak aktividade ekonomia hotu-hotu iha nebe sasan produsaun nian ne’e sai pretense privadu ba ema osan nain(tuan kapitalis). Resultado hosi ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) sai fali hanesan nain mak ema kapitalista nian, hodi usa ba halo no bele hetan lukro maka’as liu tan iha merkado. Tamba sasan produsaun nian ne’e nain mak ema kapitalista sira. Tan ne’e mak akontese mosu  klase-klase social, entre ema nebe iha sasan produsaun(Kaum Kapitalista) no ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) nebe laiha sasan ba produsaun(Kaum Buruh). Desenvolvimento sasan servisu nian determina forsa produtivo ho relasaun produtivo, liu hosi ne’e bele muda sistema ekonomia sai fali sistema ekonomia sosialismo.

SOCIADADE  EKONOMIA  SOSIALISMO

Iha seculo vinte un ne’e, revolusaun laos signifika tenki fakar ran, revolusaun signifika mobilisasaun konsiencia ema hotu nian hodi hare ba vida moris real nebe mak ita rasik hasoru hodi hare ba oin hari’i sociadade ida nebe bolu, sociadade ida justo no maun alin, nakonu ho espirito solidaridade no tranquilidade, sociadade ida ne’e mak bolu sociadade socialismo. Tan ne’e mak radikalismo laos hatudu liu hosi anarkismo, maibe radikalismo iha pensamento ida, pensamento politiku ideologiku ida nebe sai hanesan fiar iha partido politiku ida nian laran hodi la’o iha revolusaun ida nebe bolu revolusaun demokratiku liu hosi dalan eleisaun laos insureksaun militar.

Tamba konsiencia ema ida nian moris hosi realidade moris nebe nia rasik hasoru loron-loron. Sistema politiku ideologiku kapitalisme nian halo nia sai marginalisado no alienasi hosi situasaun nebe nia moris ba. Tan ne’e iha dalan rua deit hamrik luta ba moris diak ou tur nonok hodi simu deit situasaun moris ida ne’e. Tamba sociadade socialista ne’e moris hosi luta revolucionario iha klase ema servisu nain trabalhador (tenaga kerja buruh) no ema kiak agrikultor sira atu nune hodi bele harahun sistema kapitalisme. Liu hosi nebe? Liu hosi dalan eleisaun. Prova hatudu ona katak Revolusaun Demokratiku nebe acontese iha Venezuela no Franca ho nasaun seluk iha Eropa katak sistema politiku ideologiku “Socialismo” mak hanesan dalan alternative ba sistema politiku ideologiku “kapitalismo”.

Tamba sociadade socialista hamrik katak; Estado mak sai nain ba sasan produsaun, governu nebe iha tenki lao tuir sistema politiku ideologiku nebe hatur ona, katak politik hotu-hotu tenki servi intereses ema hotu-hotu nian moris iha sociadade ida ho sistema ekonomia justo. Ida ne’e signifika katak laos deit Demokrasia Politiku maibe Demokrasia Ekonomia maka ita koalia Ekonomia Socialista, atu realize no hari’i ekonomia socialista no sociadade socialista tenki liu hosi revolusaun ida nebe mobiliza konsiencia ema hotu nian iha loron votasaun. Revolusaun ida ne’e mak bolu  REVOLUSAUN DEMOKRATIKU. 

Ekonomia Sociadade Socialista ne’e sistema ekonomia ida ho nia karakter ida harii hosi forsa produtividade ho relasaun produtivo nia lalaok tuir karakter kolektivismo. Iha sistema ekonomia sociadade Socialista relasaun entre forsa produtivo ho relasaun produsaun iha sociadade socialista nia laran laiha kontradisaun nebe antagonis. Maske mosu kontradisaun entre forsa produtivo ho relasaun produsaun maibe sempre resolve liu hosi solusaun ida nebe laos antagonis, sempre tuir evolusaun nebe iha tamba entre buat rua ne’e iha karakter ida deit mak kolektivo. Tamba iha sistema politiku ideologiku nebe hatur koalia kona ba “Accao ba Trabalhadores ou lian Indonesia dihan “SAHAM UNTUK BURUH” ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) senti nain iha fatin nebe nia servisu ba. Saham/Accao ne’e mai hodi nebe? Mai hosi Estado. Estado hatur politiku ida liu hosi  lei investimento, iha lei oan ne’e hateten katak “Se deit mak mai ka investi iha fatin ka rai estado nian tenki loke saham ba ema servisu nain trablhadores(tenaga kerja buruh)”. Nessecidade ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) ne’e tuir kedas ho ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) nebe iha, hanesan entre ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) tuir nessecidade ema servisu nain trabalhadores(tenaga kerja buruh) nian ne’e iha fondasi planeamento ida.  Karl Marx fo’o nia explikasaun; the right of the producers is proportional to the labour they supplay; the equality consists in the fact that measurement is made with an equal standard, labour. CGP(1875)

Iha sociadade socialista nia laran,industria bo’ot sira ne’e estado mak gere. Resultado hosi produsaun estado mak sei hatur lolos tuir nessecidade povo hotu-hotu nian interese. Salario servisu nian tuir resultado hosi servisu nian bazea salario minimum tuir nessecidade moris materil no nessecidade moris spiritual. Prinsipio ekonomia socialista mak independen tuir nessecidade merkado rai laran nian tuir nesecidade povo tomak nia nesecidade.

Iha sociadade socialista mos sei klase-klase sira mak hanesan tuir mai, klase trabalhador no prolateriado, iha borjuis kiikoan sira no klase feudal itoan. Tan ne’e mak klase ida ema servisu nain trablhadores(tenaga kerja buruh) tenki servisu maka’as no luta nafatin iha sociadade socialista nia laran atu nune bele halakon tiha restu hosi klase sira ne’e(Borjuis ho feudal itoan sira ne’e). Tamba klase borjuis ho feodal itoan sira nebe sei existe ho hahalok individual sei hanoin no tenta atu domina  sai nain ba sasan produsaun nebe iha que lolos laos pretencia ba sira nian. Tan ne’e mak luta de klase iha sociadade socialista seidauk bele hateten katak hotu ona. Hosi lalaok koletivo nebe nakonu ho forsa produtividade no relasaun produsaun ne’e, ekoomia sociadade socialista sei desenvolvi a’an liu tan ba to’o ekonomia sociadade komunismo.

SOCIADADE KOMUNISMO

Prinsipio  Sociadade  Komunismo

“ Foti hosi ema ida tuir ho forsa, no fo’o fila fali ba ema ida-idak tuir nia necsidade”  ka ho liafuan seluk katak “ema ida-idak servisu tuir nia forsa no ema ida-idak hetan nia resultado tuir ho nia necesidade”
ho lian Indonesia hateten hanesan ne’e;

 “Mengambil dari setiap manusia sesuai dengan kemampuannya, dan memberikan kepada setiap orang sesuai dengan kebutuhannya.”

Faze ida nebe as liu hosi sociadade socialista mak bolu sociadade komunismo, iha faze ida neba laiha ona ema ida halo ema atan ba ema seluk tamba servisu nebe iha fahe hanesan no justo, laiha tan conflito(antithesis) entre fisiku no mental sociadade, servisu nain trabalhador(tenaga kerja) laos ona hanesan instrument, maibe sai hanesan prinsipio fundamento ida ba necesidade moris nian, iha momento neba forsa produtividade mos desenvolve a’an hamutuk evolusaun (creatividade no conhecimento) ema nian. Riku soin nebe estado iha rikusoin koletivo sociadade nian-visaun kloot hosi klase burguesa(Burjuis) kona ba riku soin individual lakon hotu ona, no sociadade moris iha ksolok nia laran.

Sociadade komunismo moris wainhira iha sociadade socialista nia laran iha bazea ba materias no ideas/hanoin aterramento sociadade nian nebe nakonu ho maturidade no consiencia moris iha solidaridade, justo no maun alin. Ideias material mak ekonomia no social, kona ba ideias maka konsiencia iha hanoin. Iha campo ekonomia sociadade hotu-hotu nia necesidade sufieciente tuir tekniku produsaun hosi instrument produsaun nebe a’as liu hosi modernisasaun. Iha campo social hateten katak iha sociadade ida ne’e laiha tan ona klase ida, laiha tan riku soin nebe pretencia ba ema ida ka grupo ida nian mesak ba rikeza nasaun nian no mos laiha tan privatisasaun ba instrument produsaun hosi resultado produtividade nebe mai hosi ema barak nian kolen. Buat ne’e sira hotu sai nain hamutuk iha sociadade ida nia laran. Tamba ne’e mak iha campo idea ne’e katak sociadade ida ne’e tasak ona iha politika no konsiencia nebe iha hatudu maturidade atu moris hamutuk. Sentimento ho hanoin tomak sociadade nian ba dalan ida deit oinsa moris hamutuk, servisu hamutuk no nia resultado ikus mos ba intereses nasaun tomak nian, tan ne’e mak Karl Marx fo’o nia esplikasaun badak katak; ema ida-idak servisu tuir nia forsa no ema ida-idak hetan nia resultado tuir ho nia necesidade.

Ho ida ne’e sociadade komunismo nia moris no lalaok iha poder estado nian la precisa ho kilat para atu usa hanesan sasan estado ba fo’o siguranca ba povo nia moris. Aperfeisionamentu sistema ekonomiku socialista iha sociadade hanesan baze ida ba continuasaun ba sistema ekonomiku iha sociadade komunista, situasaun ida sei la la’o mesak sempre la’o hamutuk ho oinsa harahun sistema kapitalismo no imperialismo iha mundo ne’e.

Iha situasaun ida ne’e, situasaun ida nebe ita hasoru ohin loron, iha konstelasaun politik hosi nasaun ida ba nasaun seluk hosi eropa ba asia tomak hosi amerika serikat ba amerika latina situasaun politik no ekonomia global hatudu katak sistema politiku ideologiku kapitalista hahu rahun hosi eropa no amerika serikat kiak aumenta iha nasaun desenvolvidu tamba pratika privatisasaun la’o maka’as, grupo minoritas domina merkado no merkadoria. Mayoria populasaun moris iha susar no mukit nia laran. Tan ne’e mak Karl Marx hateten; dalan ba neba(Sociadade Komunismo) ne’e dalan ida nebe fiksu tuir evolusaun iha sociadade ka hosi socialism ba to’o iha komunismo, tamba lalaok hosi forsa produtivo ho lalaok relasaun produtividade nebe hanesan koletivo laiha kontradisaun nebe nakonu ho antagonismo. 

No comments:

Post a Comment